Rantın Gölgesinde Bir Kadın Cinayeti 

Hilal Özdemir… Boğaziçi Üniversitesi’nde, Ayberk Kurtuluş tarafından öldürüldü. Hilal için Boğaziçi Üniversitesi Güney Kapısı önünde yapılacak eyleme dakikalar kala okulun karşısında bir kafede beklerken Boğaziçi Üniversitesi öğrencisi olan 2 kişinin “Kampüsümüzde bir kadın cinayeti işlenmediği kalmıştı.” demesine kulak misafiri oldum. Ne kadar acı değil mi? Kendi üniversite kampüsünüzde onlarca sorunla, ayrımcılıkla uğraşıyorsunuz. Sonra bir haber bildirimi geliyor, kampüste 15 yaşında genç bir kadın öldürülmüş. Bu ülkede kadınların, gençlerin başına daha ne gelebilir düzeyinde konularla karşı karşıya kaldığımız için böyle giriş yapmak istedim yazıya. Olayın vahameti buradan başlıyor. 

Bir erkek ruhsatsız silah taşıyarak kampüsün içine girebiliyor. İçerde üniversitenin ranta açtığı bir mekanda düzenlenen düğünde çalışan 15 yaşındaki çocuk işçi Hilal’i öldürmek için. Gündüz girip Hilal’e şiddet uyguladığı halde hava kararınca tekrar yine girebiliyor. Öğrencileri okul kapısından onlarca kez çeviren güvenlikler, bir “Dur nereye gidiyorsun, sen de kimsin?” bile dememiş. 

Güvenliğin üst ve araç arama yetkisi olmadığı için silahın fark edilmediğini açıklıyorlar. Silah taşıyanın rastgele kamuya ait bir binaya girmesini tespit etmek ÖGB’nin yetkisi değilse nedir ki güvenliğin yetkisi? Eylemleri engellemek, rektöre bekçilik yapmak, öğrencilerin çantalarını baştan sona aramak, öğrencilere şiddet uygulamak mıdır? Biz üniversite güvenliklerini böyle tanıyoruz çünkü. Gören gözler hep buna şahit oldu. 

Ülkemizde cezasızlık ve siyasal iktidarın kadın cinayetleri sorununa vurdumduymazlığı o kadar yüksek ki bir erkek kamuya ait bir binaya silahla hiç sorun yaşamadan girebileceğinden çok emin. Ayrımcı her bir indirim, 6284’ün uygulanmadı her an potansiyel fail erkeklerin önü açılıyor. Toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden uzaklaşıldığı her an ülkemizde bu daha fazla kadın cinayeti demek oluyor. 

Hükümetin kadına yönelik şiddet ve kadın cinayetleri soruna karşı eşitlik lehinde pozitif bir siyasal irade göstermesi gerekirken her seferinde kadınların hakları ve özgürlükleri tartışmaya açılırsa erkekler hiçbir zaman kendilerinde sorun görmezler. Erkek egemenliğini tartışmaya açmak ve toplumsal cinsiyet eşitliğinden yana olmak zorundayız. Hükümet ve devlet de buna dahil.

Hilal’in öldürüldüğü haberi ilk geldiğinde neye şaşıracağımızı şaşırdık. Kampüs içinde bir bina, kayyım yönetim tarafından ranta açılmış ve orda düğün organize ediliyor. Hilal de orada çocuk işçi olarak çalışıyor. Kamuya ait üniversiteler, kâr elde edebilmek için üniversiteye ait 1 metrekareyi bile ranta açabilmenin derdindeler. Naci İnci en başta geliyor. Kampüslerimizde biz öğrencilerin tüm alanları teker teker yok edildi. Boğaziçi Üniversitesi her sene başında yurt sıkıntısıyla gündeme geliyor mesela. Buna çözüm bulma fikrine sahip olan bir yönetim var mı? Yok. Nasıl siyasal iktidar tüm ülke sathında teker teker emekçi halka ait olan her şeyi ranta açıp, sattıysa; kampüslerde de aynısı yapılıyor. Kampüslerimiz sizin aile yılınızda bizlere ait olan mekanları düğün organizasyon şirketlerine kiralayabileceğiniz yerler değildir. Kâr için yapmayacakları şey yok ama bu devran böyle gitmeyecek. O kampüsün 1 metrekaresinden tümüne kadar hepsi bizim, ülkenin dört bir yanı bizim. Konu rantsa sermaye sınıfı ve AKP hükümeti halkın malına çöken bir güruhtan başkası değildir.

Boğaziçi Üniversitesi’nin bu konuda karnesi de çok kabarık. Kampüs içinde sürekli reklam filmlerinin çekilmesi, Survivor çekimleriyle kampüsün gündeme gelmesi, üniversiteye ait binaların satılması vb. Ayrıca rant konusu olmasa da son dönemde çocuk istismarını meşrulaştıran Nurettin Yıldız’ın üniversitede konferans düzenlemesi, kampüste “Aile Yılı” sempozyumları düzenlemesi de başka ayrıca sorunlar. Nurettin Yıldız’ın konuşmacı olduğu konferansı protesto eden öğrencileri engellemek isteyenler kadın cinayetini engellemedi. Çünkü onlar için mücadele etmek, muhalif, feminist ve sosyalist olmak engellenmesi gereken bir şeyken kadınları öldürmeyi düşünmek sorun teşkil etmeyen bir fikir. 

Çocuk işçilik, Türkiye’nin sorunlarından biri. TÜİK’ün 2024 verilerine göre 15-17 yaş arası çocuk işçi oranı 24,9. Yani bu yaş kategorisindeki her 4 çocuktan 1’i çalışıyor. EUROSTAT tarafından hazırlanan “2023 Yılı Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma Altında Olanların Oranı (AROPE)-(0-17 Yaş)” verilerine bakıldığı zaman Türkiye 40.1 ile Avrupa ülkeleri arasında 1. olmuştur. TÜİK verilerine göre Temmuz ayında yıllık bazda enflasyonun 33.5 olduğu ülkemizde binlerce çocuk ucuz işgücü olarak çalışmak zorunda bırakılıyor. Hilal de bu çocuklardan biriydi. Baktığımızda özel sektörde yüksek oranda bir çocuk işçilik varken uluslararası hukuka bağlı olması gereken bir devletin bunu ortadan kaldırmasını beklersiniz. Çocukların kamu kurumuna ait kiralanan bir işletmede çalışmasını değil. Burada erkek şiddeti sonucu öldürülmesini ise hiç beklemezsiniz. 

Hilal’in öldürülmesinin ardından paylaşılan onlarca haber oldu. Her yeni bilgi ortaya çıktığında kiminin erkek egemenliğinden yana konumlandığı görmüş olduk. Önce Hilal’in fail erkekle olan paylaşımları saçıldı ortaya, sonra “kendi etmiş kendi bulmuş”a getirilen paylaşımlar yapıldı. “Kadınlar hep serseri erkekleri seçiyor”a kadar vardı konu. 

Kadın cinayeti ve kadına yönelik şiddet haberlerinde basının neyi öne çıkardığının büyük bir önemi var elbette. Hilal Özdemir’in, Ayberk Kurtuluş ile yaptığı paylaşımlar yerine bir kamu kurumunun içinde kadın cinayeti işlenebilmiş olmasını konuşmamız gerekir mesela. Kadın cinayetleri bu kadar artarken kız çocuklarını, kadınlarını suçlamaktan vazgeçin. Tarafsız gibi gözüken ya da sağa yakın basın organlarının siyasal iktidarın hatalı politikalarını ve Boğaziçi kayyım yönetiminin yanlışlarını örtmek için Hilal’i suçlamasına, henüz 18 yaşında bile olmayan birini kamuoyunda kötü ithamlarda bulunarak tartıştırmasına izin vermemeliyiz. Bu açıktan kadın cinayetlerini meşrulaştırmak ve erkek egemenliğini desteklemektir. 

Peki ne yapmalı?

Hilal’in öldürülmesinin arkasında yatan sebepler çok açık. Siyasal iktidar derhal toplumsal cinsiyet eşitsizliğini derinleştiren politikalarından vazgeçmelidir. 

Kadına yönelik şiddetle mücadelede önemli yasamız 6284 eksiksiz uygulanmalı ve İstanbul Sözleşmesi’ne tekrar imzacı olunmalıdır. 

Halihazırda zaten kayyım olan Boğaziçi Üniversitesi Naci İnci hakkında soruşturma açılmalı ve görevden alınmalıdır. Üniversitelere kayyım rektör atamalarına son verilmeli ve tüm üniversite bileşenlerinin katılımıyla rektör seçimleri yapılmalıdır. Üniversite güvenlikleri soruşturulmalı ve ihmaller tespit edilmelidir. 

Üniversiteler ve emekçi halka ait yerler rant alanı değildir. Kamu üniversitelerinde kâr amacı güden tüm politikalara son verilmelidir. 

Çocuk işçiliğiyle mücadele edilmeli, çocuk işçi çalıştıran tüm özel şirketler tespit edilip hakkında yasal işlem başlatılmalıdır. Milli Eğitim Bakanlığı’nın çocukları şirketlerin inisiyatifine terk eden MESEM projesi kaldırılmalıdır. 

Çocukları bu düzeyde yoksullaştıran, çalışmaya mecbur bırakan şeylerden biri refahtan uzak oluşumuzdur. Kamu tüm temel ihtiyaçları numunelik olmayacak şekilde planlayarak üretmeli, kâr amacı gütmemeli ve emekçilere bunları sunmalıdır. 

Şiddetle mücadele etmeyerek ve 6284’ü uygulamayarak kadın cinayetlerinin artmasına sebep olan, bizleri ağır bir ekonomik krizin içinde yaşamaya mecbur bırakan, üniversiteleri rant alanına çeviren, ülkedeki demokrasiyi yerle bir eden AKP derhal hükümeti terk etmelidir.