İran’daki hareketlenmelerin beşinci ayı tamamlanıyor. Ülkedeki hapishaneler devrimci gençlerle dolup taşıyor. İtirazların hepsine mermi, işkence ya da hapishane ile cevap veriliyor. Bu sürede yaklaşık 600 kişi hayatını kaybetti, ya direkt vuruldular ya da işkence altına öldüler. 20 binden fazla kişi de gözaltına alındı. Hükümet gözaltına aldıklarına savaşta yakalanan esirler olarak davranıyor. Bir yandan idamlar da sürüyor.

Rejim elinden gelen tüm baskıyı kullanıyor. Cezaevlerinde elektrik ile işkenceden kaba dayağa tüm araçlar kullanılıyor. Cezaevinden bırakılanlara bile tacizler sürdürülüyor. Bu nedenlerle intiharlar da yaşanıyor. Resmi gözaltılar dışında insanların kaçırılması, yangınlarla sabotajlar, hatta cenazelerin kaçırılması bile görülüyor.

Rejimin kendisi bile 60 milyon kişinin, uluslararası raporlar da nüfusun yüzde 80’inin yoksulluk sınırı altına yaşadığını belirtiyor. Bu yoksulluk her gün derinleşiyor. Kalacak yerleri olmayanlar otobüs duraklarında, sokaklarda, hatta buldukları yeni açılmış mezarlarda uyumak zorunda kalıyorlar. Beslenmek için çöplerden yiyecek arıyorlar. Bu koşullar bütün gençleri, bütün halkları rejime karşı ayağa kaldırıyor, sokaklara meydanlara döküyor. “Ölüm olsun zulmedene, ister molla olsun ister şah” sloganıyla kan emici gelmiş geçmiş hükümetlere karşı çıkıyorlar.

Bu hareketlenme, İran halkına İslami hükümet ve dini otoriter sistemi geri itmek için bir fırsattır. Yandaş düşünce kuruluşları bütün reform ısrarlarını baskılamak ve bir adım bile geri atmamak için uğraşıyor. Yandaş medya eylemlerin sonlandığını ilan etti ancak hükümet avcunu açtı ve elinde verecek bir şey olmadığı görüldü. Büyük kentlerde, Kürdistan ve Belücistan’da her cuma eylemler devam ediyor.

Hükümetin uyguladığı baskı kadınları ayrıca hedef alıyor. İster dışarıda, ister cezaevlerinde olsun bu baskılar kadınlara diz çöktürmedi, aksine kendi mücadelelerini sürdürmek için yeni yollar bulmalarını sağladı. Kadınlar mücadelelerini devam ettiriyor ve ettirecek.

Bu itirazlar yukarıdan gelen tüm baskıya karşı durmalı ve modern, insani ve özgürlükçü bir toplumu kurmalı. Zulme karşı mücadele devam etmeli.

İslami rejime karşı duran muhalifler arasında da tartışmalar da sürüyor. Rejim devrilirse ondan sonra ne olacağı herkesin gündeminde. Burjuva akımlar bütün imkanlarıyla hareketi kendi hedeflerine çekmeye çalışıyor. Şahçılar ve demokratlar devrimci dalgaya el koymak istiyor. Sosyalistlerin kendilerini hazırlamaları gerekiyor. Yerel komitelerden işçi şuralarına; başörtüsü zorunluluğundan ayrımcılığa, idamlara ve eşitsizliğe karşı sarsılmaz örgütlü bir hareket var edilmeli. 

***Geçen hafta İran'da yirmi sendika, kadın ve öğrenci örgütü ülkede temel ekonomik, sosyal ve siyasi reformlar hedefiyle beş aydır süren halk protestolarının ortasında asgari taleplerini listeleyen ortak bir açıklama yayınladılar.

Eylül ayında 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin ahlak polisinin gözetiminde ölmesiyle başlayan ülke çapındaki protestolar, 1979 devriminden bu yana İslam Cumhuriyeti'ne yönelik en ciddi meydan okumalardan biri olarak görülüyor. Gözlemciler, yetkililerin kadınların önderliğindeki protesto hareketini bastırdığını, 520'den fazla insanı öldürdüğünü ve 19.000'den fazla kişiyi gözaltına aldığını söylüyor. Hukuksuz gözaltılar ve yargılamaların ardından yargı, protestoculara ölüm cezası da dahil olmak üzere ağır cezalar verdi.

20 kuruluş tarafından imzalanan açıklamanın tam metni aşağıda:

İran'ın asil ve özgür halkına!

1979 devriminin 44. yıldönümünde İran, ülkeyi saran ekonomik, siyasi ve sosyal bir krizle karşı karşıyadır ve buna son verecek net ve ulaşılabilir bir vizyon, mevcut siyasi çerçevede tasavvur bile edilemez.

Bu nedenle İran'ın özgürlükçü ve eşitlikçi kadın ve gençleri de dahil olmak üzere ezilen halkı, ülke genelindeki şehirlerin sokaklarını var olan insanlık dışı duruma son vermek için tarihi ve kararlı bir mücadelenin merkezine çevirmiştir.

İktidarın kanlı baskılarına rağmen 5 aydır bir an olsun dinlenmediler.

Bugün İran'ın genelinde kadınlar, öğrenciler, öğretmenler, işçiler, aktivistler, sanatçılar, yazarlar ve ezilen halk tarafından Kürdistan'dan Sistan ve Belucistan'a kadar ülkenin çeşitli yerlerinde yükseltilen temel protestolar, kadın düşmanlığına, cinsiyet ayrımcılığına, bitmeyen ekonomik güvensizliğe, emek köleliğine, yoksulluğa, sefalete, sınıfsal baskıya, etnik ve dini baskıya ve geçtiğimiz yüzyılda dayatılan her türlü dini ve dini olmayan tiranlığa karşı bir protestoe ve bir devrimdir.

Bu protestolar, İran’daki büyük ve modern toplumsal hareketler bağlamında ve modern, müreffeh ve özgür toplum idealinin yüz yıllık geri kalmışlık ve marjinalleşme tarihine son vermeye kararlı yenilmez bir neslin yükselişi bağlamında ortaya çıkmıştır.

İran'ın modern tarihindeki iki büyük devrimden sonra; işçi hareketi, öğretmenler ve emekliler hareketi, kadınlar, öğrenciler, gençler için eşitlik hareketi ve ölüm cezasına karşı hareket gibi önde gelen toplumsal hareketler ülkenin siyasi, ekonomik ve sosyal yapısının şekillenmesinde tarihi ve belirleyici bir etkiye sahip olmuştur.

Bu nedenle, bu hareket yukarıdan herhangi bir gücün oluşumunu sonsuza kadar sona erdirmeyi ve insanları her türlü baskı, ayrımcılık, sömürü, tiranlık ve diktatörlükten kurtarmak için sosyal, modern ve insani bir devrimin başlangıcı olmayı hedefliyor.

Bizler, bu açıklamayı imzalayan sendika ve sivil toplum örgütleri olarak, toplumsal hareketlerin ve taleplerin birlik ve beraberliğine, mevcut insanlık dışı ve yıkıcı durumun sona erdirilmesi mücadelesine odaklanarak, aşağıdaki asgari talepleri, bu temel protestoların ulaşacakları ilk adımlar olarak ele alıyoruz.

İran halkı, bu asgari talepleri yerine getirmenin ülkede yeni, modern ve insancıl bir toplum inşa etmenin tek yolu olduğunu düşünüyor ve bizler fabrikalardan üniversitelere, okullara ve mahallelere kadar kalplerinde özgürlük, eşitlik ve kurtuluş olan tüm asil insanlardan bu asgari taleplerin bayrağını yükseltmelerini bekliyoruz.

1- Tüm siyasi tutukluların derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması. Siyasi, sendikal ve sivil faaliyetlerin suç sayılmasının yasaklanması ve halk protestolarını bastırmaktan sorumlu olanlar için kamu davalarının açılması.

2- Koşulsuz şekilde fikir, ifade, düşünce; partilere, yerel ve ulusal sendikalara, halk örgütlerine toplantı, grev, yürüyüş, sosyal ağların kullanımı özgürlüğünün ve medyada özgürlüğün sağlanması.

3- Her türlü ölüm cezasının ve infazının derhal iptali ve her türlü zihinsel ve fiziksel işkencenin yasaklanması.

4- Kadın ve erkekler arasında tüm siyasi, ekonomik, sosyal, kültürel ve ailevi alanlarda hakların derhal ve tam eşitliği; cinsel ve cinsiyet ilişkileri ve eğilimlerine karşı ayrımcı yasaların koşulsuz olarak kaldırılması, gökkuşağı toplumu LGBTQIA+'nın tanınması, tüm cinsiyet ilişkilerinin suç olmaktan çıkarılması ve eğilimleri, kadınların bedenleri ve kaderleri üzerindeki tüm haklarına koşulsuz bağlılık ile ataerkil kontrolün engellenmesi.

5- Din, şahısların şahsi meselesidir ve memleketin siyasî, iktisadî, sosyal, kültürel kaderine ve kanunlarıyla karıştırılmamalıdır.

6- Seçilmiş sendikal temsilcilerin katılımı ve mutabakatı ile; halen faal veya emekli olsunlar, işçi, öğretmen ve çalışanların iş bulma garantisinin, iş güvenliğinin ve maaşlarına derhal zam yapılmasının sağlanması.

7- Etnik veya dini ayrımcılığa ve baskıya dayalı yasaları ve her türlü tavrın yürürlükten kaldırılması, ülkenin tüm bölgelerinde kültür ve sanatın gelişmesi için devlet kaynaklarının adil ve eşit dağılımının yanı sıra uygun destekleyici altyapıların oluşturulması, tüm dillerin eğitim öğretimi için gereken tüm olanakların eşit şekilde sağlanması.

8- İktidarın etkisinin sınırlandırılması ve halka yerel ve ulusal meclislere doğrudan ve kalıcı olarak müdahale hakkı verilmesi. Herhangi bir hükümet veya hükümet dışı yetkilinin seçmenler tarafından herhangi bir zamanda görevden alınabilmesinin seçmenin temel hakları arasında yer alması.

9- Doğrudan yağma veya devlet kirası yoluyla İran halkının mal ve sosyal kaynaklarını rehin alan şahıslar ile hükümet, yarı hükümet ve özel kuruluşların mallarına el konulmalıdır. Bu müsaderelerden elde edilen kaynaklar, İslam Cumhuriyeti ve monarşi rejimleri altında mahrum bırakılan ve imkanları kısıtlı olan bölgelerin ve İranlıların ihtiyaçlarının yanı sıra eğitimi, emeklilik fonlarını ve çevreyi modernize etmek ve yeniden inşa etmek için kullanılmalıdır.

10- Çevre yıkımına son verilmeli, son yüz yılda tahrip olan çevre altyapısını yeniden canlandıracak politikalar uygulanmalı ve özelleştirilip halkın haklarının kısıtlandığı doğal alanlar (mera, kumsal, orman, dağ etekleri gibi) kamulaştırılmalıdır.

11- Ailesinin ekonomik ve sosyal durumu ne olursa olsun çocukların çalışmasını yasaklamak ve eğitimlerini sağlamak. Yasal olarak çalışabilecek yaşta olan veya çalışamayacak durumda olan herkes için işsizlik sigortası ve güçlü sosyal güvenlik sistemleri yoluyla kamu refahını tesis etmek. Ayrıca, herkes için ücretsiz eğitimin ve sağlığın sağlanması.

12- Dış ilişkilerin tüm dünya ülkeleri ile adil ilişkiler ve karşılıklı saygıya dayalı olarak en üst düzeyde normalleştirilmesi; nükleer silah elde etme çalışmalarının yasaklanması ve dünya barışı için çaba gösterilmesi.

Bize göre; ülkenin potansiyel ve fiili yeraltı zenginliği, bilgili ve yetenekli insanlarının varlığı ve mutlu, özgür ve müreffeh bir hayat isteyen genç nesil göz önüne alındığında, yukarıdaki asgari taleplere hemen ulaşılabilir.

Bu bildirgede sunulan talepler, imzacılarımızın genel taleplerini içermektedir ve elbette mücadelemizi ve dayanışmamızı sürdürürken bu talepleri daha da detaylandıracağız.

İmzacılar:

İran Öğretmen Sendikaları Koordinasyon Konseyi

İran İşçilerinin Özgür Sendikası

Özgür Öğrenciler Birliği

İnsan Hakları Savunucuları Merkezi

Nishekar Heft Tepeh Şirketi İşçi Sendikası

Sözleşmeli Petrol İşçilerinin Protestolarını Organizasyon Konseyi

İran Kültür Evi (Khafa)

Bidarzani

İranlı Kadınların Çağrısı

Ahvaz Ulusal Çelik Grubu Çalışanlarının Bağımsız Sesi

İşçi Hakları Savunucuları Merkezi

Kermanshah Elektrik ve Metal İşçileri Sendikası

İşçi örgütlerinin oluşturulmasına yardımcı olacak Koordinasyon Komitesi 

Emekliler Birliği

İran Emekliler Konseyi

İlerici Öğrenciler Organizasyonu

İran Özgür Düşünen Öğrenciler Konseyi

Alborz Eyaleti Ressamlar Sendikası

İran Emek Örgütlerinin Oluşumunu Takip Komitesi

Sosyal Güvenlik Kurumu Emekliler Kurulu (BASTA)